بررسی اثرات مهار رشد و کشندگی مشتقاتی از خانواده ی کرومن (chromenes) بر روی رده ی سلولی k562 لوسمی میلوئید انسان (cml)

لوسمی نوع خاصی از سرطان است که باعث تکثیر غیرکنترل شده سلول های خونی غیرطبیعی می شود. لوسمی به این دلیل که تشکیل تومور یا توده های جامد نمی کند متفاوت از اکثر سرطان هاست. لوسمی می تواند بر اساس نوع سلول های خونی که تحت تأثیر قرار می گیرند و همچنین براساس شدت و سرعت پیشرفت بیماری (حاد و مزمن بودن) به چهار نوع اصلی تقسیم بندی شود. در این میان می توان به لوسمی میلوئید مزمن (cml) که از شناخته ترین اشکال لوسمی است اشاره کرد. در دهه های گذشته اکثر روش های درمان لوسمی شامل شیمی درمانی و پرتو درمانی بوده است. با این وجود شیمی درمانی با مشکلاتی از جمله اثرات جانبی ترکیبات شیمیایی و مقاومت به دارو همراه است. بر این اساس ترکیبات جدید برای یافتن عواملی که دارای اثرات جانبی کمتر و پتانسیل تومورکشی بیشتری باشند مورد بررسی قرار می گیرند. در این میان می توان به استفاده از مشتقات خانواده ی کرومن اشاره کرد. کرومن ها ترکیباتی هستند که در آنها حلقه بنزن با یک حلقه پیران جوش خورده است. کرومن به عنوان یک داربست فلزی ممتاز، اغلب به عنوان یک ترکیب ساختاری مهم در ترکیبات طبیعی و فعال بیولوژیکی حضور دارد. به طوری که در سالهای اخیر کرومن های عامل دار نقش روز افزونی در زمینه شیمی دارویی و سنتزی ایفا می کنند. مشتقات کرومنی می توانند بر سلول های مختلف اثراتی از جمله آپاپتوز، تمایز و مهار رشد اعمال کنند. تاکنون اثرات ضد سرطانی کرومن ها بر سلول های سرطانی مختلف به اثبات رسیده است. در مطالعه حاضر اثر برخی از مشتقات پیرانوکرومنی بر رشد، زیستایی، آپاپتوز و تمایز رده ی سلولی k562 به عنوان مدلی برای cml مورد مطالعه قرار گرفته است. به این منظور رده ی سلولی k562 انسانی پس از کشت، تحت تأثیر ترکیبات پیرانوکرومنی (4-pc، 4-nc، 4-cnc و 4-hc) در غلظت و زمان های مختلف قرار گرفت. از آزمون دفع رنگ تریپان بلو برای بررسی اثرات مهار رشدی و زیستایی این ترکیبات استفاده شد. برای بررسی سلول‎ های تمایز یافته از رنگ آمیزی رایت-گیمسا و آزمون بلع ذرات لاتکس استفاده شد. مرگ سلولی به شیوه آپاپتوز با استفاده از میکروسکوپ فلورسنت و آزمون قطعه قطعه شدن dna مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعات حاضر نشان داد که: 1) مشتقات پیرانوکرومنی مورد نظر سبب مهار رشد وابسته به غلظت و زمان در سلول های k562 می شوند، 2) این مشتقات پیرانوکرومنی باعث کاهش زیستایی و القاء آپاپتوز (پس از 48 ساعت) بصورت وابسته به غلظت و زمان می شوند، 3) ترکیبات پیرانوکرومنی همچنین باعث القاء تمایز مونوسیت- ماکروفاژی در رده ی سلولی k562 می گردد، 4) این ترکیبات دارای فعالیت ضد توموری ضعیف تا متوسط بوده و ic50 آنها از 240 تا 60 میکرومولار می باشد و در بین آنها 2-آمینو-4-(4-نیتروفنیل)-5-اگزو-4h،5h-پیرانو-[c-2,3]-کرومن-3-کربونیتریل[4-nc] بالاترین فعالیت را نشان داد. 5) مطالعه ساختار- فعالیت نشان داد ترکیبات دارای استخلاف (بطور ویژه گروه الکترون کشنده) روی حلقه بنزن و حلالیت بیشتر اثر مهار رشدی بیشتری اعمال می کنند. با توجه به اثرات مهار رشد، القاء تمایز و آپاپتوز توسط مشتقات پیرانوکرومنی در رده ی سلولی k562، این ترکیبات را می توان به عنوان عوامل جدید و موثر برای مطالعات بیشتر در درمان لوسمی پیشنهاد کرد.